Koniczyna czerwona

Koniczyna łąkowa –Trifolium pratense, zwana jest również koniczyną czerwoną. To o niej pisze Mickiewicz: tam gdzie panieńskim rumieńcem dzięcielina pała. Rośnie w Azji i Europie. W Polsce jest pospolitym chwastem i rośnie na łąkach, przydrożach i zaroślach.  Do celów leczniczych stosuje się ziele koniczyny czerwonej w postaci rozwiniętych główek kwiatowych wraz z szypułką o długości 7 cm i górnymi liśćmi. Koniczynę można zbierać mniej więcej od 5 czerwca do15 września, do południa podczas słonecznej pogody.

Koniczyna czerwona zawiera izoflawony o fitoestragonalnym działaniu. Wyodrębniono w niej aż ok.30 takich izoflawonów. Ma w swoim składzie również fitosterole, kwasy fenolowe, garbniki, glikozydy, taniny, oraz witaminy z grupy B, C, D. Stanowi bogate źródło soli mineralnych takich jak potas, wapń, magnez, żelazo, siarka, fosfor, kobalt, cynk, molibden, miedź, mangan oraz krzem.

ZASTOSOWANIE:
W medycynie ludowej ziele koniczyny było  stosowane w nadmiernych krwawieniach miesięcznych, jako lek uszczelniający naczynia krwionośne, odtruwający, przeciwobrzękowy.  W Chinach i Rosji leczono nią koklusz, łuszczycę i egzemę. Także i dzisiaj koniczyna łąkowa stosowana jest jako środek moczopędny, przeciwkrwotoczny i wykrztuśny oraz przy zaburzeniach pokarmowych. Zewnętrznie stosuje się koniczynę do płukania jamy ustnej i gardła a także do okładów na oparzenia I i II stopnia.

Jak wykazują obecne badania, koniczyna może być stosowana zamiast hormonalnej terapii zastępczej u kobiet w okresie klimakterium. Reguluje gospodarkę hormonalną, zwiększa ilość estrogenów, łagodzi objawy menopauzy (uderzenia gorąca). W czasie stosowania koniczyny zaobserwowano również zmniejszenie się stanów lękowych i depresyjnych, oraz poprawę  nastroju.  Koniczyna reguluje miesiączki, i łagodzi zespół napięcia przedmiesiączkowego, przeciwdziała osteoporozie. Ma korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy; uelastycznia i wzmacnia naczynia krwionośne, zapobiega zakrzepicy. Ostatnio stwierdzono, że koniczyna łąkowa działa antyrakowo, szczególnie chroni przed rakiem sutka.

W ZIELARSKIEJ KUCHNI I W APTECZCE
Koniczyna łąkowa od dawna była wykorzystywana w kuchni. Świeże listki koniczyny można przyrządzać jak szpinak. Skład chemiczny mają podobny do innych warzyw liściowych. Jednak używa się ich tylko w małych ilościach, gdyż zawierają glikozydy cyjanogenne. Kwiatki mają nieco mdły smak ale mogą służyć jako ozdobny dodatek do wiosennych surówek. W dawnej Polsce kwiatki koniczyny dodawano do ciasta na chleb i do zup. Podobnie w Irlandii w okresie wielkiego głodu w połowie XIX wieku.

Galaretka z kwiatów koniczyny czerwonej – smakołyk dla kobiet w wieku pobalzakowskim;)

1 szklanka kwiatków koniczyny
2 szklanki soku jabłkowego
2 szklanki wina półwytrawnego różowego lub białego
sok z połowy cytryny
½ szklanki cukru,
350 g cukru żelującego

Zagotować sok jabłkowy i wino. Zalać oczyszczone kwiatki koniczyny i pozostawić w ciemnym miejscu na dobę. Przez ściereczkę odcedzić napar mocno wyciskając kwiaty. Dodać sok z cytryny, cukier i cukier żelujący. Powoli doprowadzić do wrzenia, gotować ok. 3 min. mieszając. Wlać do wyparzonych słoiczków, zakręcić i odwrócić do góry dnem. Przechowywać w chłodnym i ciemnym miejscu. Galaretkę można używać jako dodatek do deserów. Łagodzi dolegliwości kobiet  w okresie klimakterium.

Miód z kwiatkami koniczyny łąkowej
1 słoik (400 g) miodu
½ szklanki zmielonych kwiatostanów koniczyny łąkowej

Zebrane kwiaty koniczyny (nie mogą być przekwitnięte) należy wysuszyć. Następnie zemleć w młynku do kawy i wymieszać z miodem. Trzymać w chłodnym i ciemnym miejscu. Po upływie tygodnia zażywać po 1-2 łyżeczek miodu 2-3 razy dziennie między posiłkami. Miód łagodzi objawy klimakterium, działa wykrztuśnie i uspokajająco.

Napar z kwiatów koniczyny łąkowej
3 łyżeczki suszonych kwiatów koniczyny
szklanka wody

Suszone kwiaty zalać wrzątkiem i odstawić na 15 min. do naciągnięcia. Pić 2 razy dziennie po pół szklanki w celu  złagodzenia objawów przekwitania lub innych dolegliwości kobiecych. Napar można też używać do kąpieli.

PRZECIWSKAZANIA

Koniczyny nie należy podawać dzieciom zwłaszcza dziewczętom poniżej 12 roku życia, kobietom w ciąży i karmiącym. Nie zaleca się kuracji koniczyną, również w przypadku stosowania preparatów antyestrogenowych, lub choroby hormonozależnej.

Przy pisaniu artykułu korzystałam z:
Z. Nowak – Apteka na łące
M. Gorzkowska – Zioła jak zbierać, przetwarzać, stosować
S. Marosi – Apteka dobrego samopoczucia. Ziołolecznictwo dla kobiet