Szałwia

Szałwia lekarska (Salvia officinalis) – półkrzew pochodzący z rejonu Morza Śródziemnego, rośnie na słonecznych, skalistych zboczach, na glebach bogatych w wapń i w miarę wilgotnych, obecnie jest uprawiana w wielu krajach świata. Zakwita w drugim roku uprawy z nasion i kwitnie od końca maja do końca lipca. Już w starożytności znana była jako roślina lecznicza. Uważano ją za symbol zdrowia i długowieczności, nazywano świętym zielem. Jej nazwa wywodzi się od łacińskiego słowa salvus znaczącego zdrowy i salvo – leczyć, ratować. Popularne było przysłowie „u kogo szałwia w ogrodzie, tego śmierć nie ubodzie”. Grecy i Rzymianie stosowali ją jako lekarstwo na problemy ze wzrokiem, utratę pamięci, a nawet na ukąszenia węża.

W średniowieczu była polecana na przeziębienia, gorączkę, padaczkę, w chorobach wątroby i na zaparcia oraz jako afrodyzjak. W czasach Mikołaja Reja szałwię nazywano „różdżką życia”. Szałwia miała przedłużać życie, chronić przed starością  a zjadanie jej liści z wypisanymi zaklęciami chronić przed febrą i demonami. Św. Hildegarda z Bingen polecała ją w leczeniu niepłodności i na żołądek: „kto ma żołądek tak słaby, że od spożywanych potraw łatwo zapada na zdrowiu, niech weźmie szałwii, jedną trzecią tej ilości mięty pieprzowej i tyle samo kopru włoskiego. Składniki te powinien równocześnie gotować w dobrym winie, dodając do całości trochę miodu. Potem powinien przecedzić mieszankę tę przez chustkę i po jedzeniu, jak i nocną porą, często pić. W ten sposób żołądek jego w krótkim czasie zostanie wyleczony i oczyszczony.” W Austrii, przed szałwią zdejmowano kapelusz .

Szałwia dzisiaj – właściwości lecznicze i zastosowanie

Szałwia

Ze względu na bogaty skład jest jednym z najbardziej wszechstronnych i najczęściej stosowanych leków roślinnych. Liście (Folium Salviae) szałwii zawierają olejek eteryczny (którego składnikiem jest m.in. tujon, cyneol, kamfora, bornel i pinen). Ponadto szałwia zawiera taniny, flawonoidy, kwasy organiczne, gorycze, witaminy z grupy B, karoteny i duże ilości witaminy C oraz sole mineralne (wapń, magnez, potas, żelazo, sód, cynk). Szałwię można stosować zarówno zewnętrznie jak i wewnętrznie. Wchodzi w skład mieszanek ziołowych, takich jak: Septosan, Vagosan, Diabetovit, Dentosept (płukanka), Gastrogran (granulat).

Kwitnąca szałwia

DZIAŁA PRZECIWZAPALNIE
Szałwia działa przeciwzapalnie, bakteriobójczo, przeciwgrzybiczo (słabo), przeciwbiegunkowo i przeciwkaszlowo. Stosuje się ją do płukania jamy ustnej, gardła, przy ropnym zapaleniu dziąseł, pleśniawkach i przy anginie. Okłady z naparu z szałwi są pomocne w trudno gojących się ranach, owrzodzeniach żylakowatych nóg. Napary z szałwi dodaje się do kąpieli w chorobach reumatycznych  i schorzeniach skórnych, a także do mieszanek ziołowych do irygacji pochwy przy upławach.

POMAGA W DOLEGLIWOŚCIACH KOBIECYCH
Dzięki zawartości znacznej ilości fitoestrogenów a także olejków eterycznych działających rozkurczowo i przeciwzapalnie szałwia, stosowana wewnętrznie, reguluje zbyt obfite miesiączki i zmniejsza dolegliwości bólowe.  Łagodzi uderzenia gorąca, nocne poty i wahania nastrojów występujące w okresie menopauzy. Działa kojąco przy depresji i wyczerpaniu, a nawet pomaga na bezsenność.

DZIAŁA PRZECIWNOWOTWOROWO Szałwia zajmuje ważne miejsce w kuracji przeciwnowotworowej  Rudolfa Breussa. Totalna kuracja przeciwrakowa R. Breussa od kilkudziesięciu lat jest z powodzeniem stosowana w Niemczech, Austrii, Włoszech i wielu innych krajach. Odpowiednia dieta a właściwie głodówka sokowa połączona z piciem ziół, w tym herbatki szałwiowej  uratowała wielu chorych.

ZMNIEJSZA LAKTACJĘ herbatka z liści szałwi zmniejsza napływ pokarmu, dlatego może być pomocna przy zapaleniu piersi, a także przy zakończeniu karmienia piersią.

UŁATWIA TRAWIENIE
Szałwia, stosowana wewnętrznie, działa przeciwskurczowo na jelita, przywraca naturalne ruchy perystaltyczne okrężnicy, pobudza wydzielanie soku żołądkowego, przeciwdziała nadmiernej fermentacji. Pomaga w niestrawności, bólach brzucha, nudnościach i wzdęciach. Poprawia trawienie i przyswajanie pokarmów, dlatego warto popijać ją po posiłku. Obniża nieznacznie poziom cukru we krwi, może być stosowana w leczeniu początkowych przypadków cukrzycy. Hamuje drobne krwawienia w przewodzie pokarmowym, zmniejsza przepuszczalność ścian naczyń włosowatych.

SZAŁWIA JAKO PRZYPRAWA
Szałwia pobudza apetyt i jest znakomitą  przyprawą do potraw tłustych czy wzdymających. Stosuje się ją również jako dodatek do sałatek, farszów, ciast i deserów. Ma jednak dość intensywny smak i zapach, dlatego może być stosowana tylko w niewielkich ilościach. Szałwia dobrze się komponuje z hyzopem, miętą, natką pietruszki, majerankiem, oregano i bazylią. Wchodzi też w skład mieszanki „zioła prowansalskie”. Jest to moja ulubiona przyprawa, którą używam do wszelkich potraw warzywnych duszonych, gotowanych, jak również do sałatek i surówek. Mikołaj Rej polecał myszki z szałwii, czyli zielone listki smażone w cieście. Świeże liście szałwii zanurza się w gęstym cieście naleśnikowym i smaży na głębokim tłuszczu.

DZIAŁA PRZECIWPOTNIE
Jest to moje ulubione, najbardziej spektakularne działanie szałwii. Jestem pełna podziwu jak szybko i radykalnie można się pozbyć problemu z nadmiernym poceniem. Kilkanaście lat temu miałam tego przykład. Moja koleżanka, młoda, piękna dziewczyna była wręcz w rozpaczy; jej nowe, czyste, świeżo założone t-shirt’y już po kilku godzinach pokrywały się nieestetycznymi, mokrymi plamami. Nie pomagały żadne dezodoranty, ani wizyty u lekarzy. Wiedząc, że napar z szałwi stosuje się w nadmiernym poceniu, niezależnie na tle jakiej choroby to pocenie występuje (np. przy nadczynności tarczycy, pobudliwości nerwowej a nawet w gruźlicy), doradziłam jej to niezwykłe zioło. Już po kilku dniach picia herbatki z szałwii pojawiły się efekty, a wkrótce całkowite wyleczenie. Od tego czasu, wiem, że  na szałwię można liczyć w każdej sytuacji  i, że rację mieli starożytni traktując ją jako panaceum na wszelkie dolegliwości. Także i w moim ogrodzie szałwia zajmuje honorowe miejsce;)

Szałwia leczy i ozdabia

 Przy pisaniu artykułu korzystałam m.in.:
1.Ożarowski A. – Ziołolecznictwo
2. panacea.pl